Historia

Obiekt, w którym mieści się aktualnie Hotel "Villam" powstał na przełomie XIX i XX w. jako willa fabrykancka wzniesiona przez Wilhelma Mittelstaedta zamieszkującego w niej wraz żoną i trojgiem dzieci od roku 1903 aż do śmierci właściciela obiektu w roku 1938.

Budynek wielotraktowy wzniesiony na fundamentach kamiennych, ściany ceglane, liczne detale wykonane z czerwonego piaskowca w połączeniu z tynkiem barwionym w masie, eklektyczny w swoim kostiumie architektonicznym z zachowanymi w oryginale wyraźnymi elementami Secesji i Art Deco , głównie w postaci detali kutych (balustrady). Budynek zaprojektowany przez architekta pochodzącego z Fryzji a czynnego w Bielawie pod koniec XIX w. Wilhelma Schatteburga i wzniesiony przez lokalnego mistrza budownictwa ceglanego Emila Werlera. Obiekt wzniesiony w rekordowo krótkim czasie tj. w ciągu 9 miesięcy do momentu wywieszenia wiechy. Rozbudowa budynku o całe okazałe skrzydło od strony południowej oraz werandę od strony wschodniej została dokonana pomiędzy pierwszą i drugą dekadą XX w. Z okien budynku wzniesionego w owym czasie na całkowicie bezleśnym wzgórzu rozpościerał się wspaniały widok na przedgórze sudeckie z zabudowaniami Bielawy, Dzierżoniowa oraz masyw Ślęży. Z tych to względów, zgodnie z ówcześnie panującą tradycją, willi nadano nazwę "Luginsland" co w dawnej gwarze południowych regionów Niemiec oznaczało "spójrz na kraj" jako podkreślenie spektakularnego widoku rozpościerającego się z miejsca posadowienia budynku. Budynek stanowi przykład mistrzostwa inżynieryjnego w zagospodarowaniu terenu i znakomitego kunsztu budowlanego. Niewidoczna dla oka infrastruktura podziemna składająca się z 23 połączonych ze sobą studni, nadal czynnej, kanalizacji burzowej oraz liczne nitki drenaży są dowodem na znakomitą znajomość praw natury i rozpoznanie górzystego terenu przed rozpoczęciem budowy przez ówczesnych budowniczych. Mistrzowsko wykonany detal z lokalnego granitu i czerwonego piaskowca jak również niebywale precyzyjne elementy metalowe wykonane w technice nitowania, wzbudzają do dzisiaj podziw dla kunsztu budowniczych tamtego okresu. Budynek do wybuchu II WS był wykorzystywany na cele mieszkalne. Losy obiektu w okresie II WS nie są dokładnie znane. Z całą pewnością obiekt został w tym okresie przebudowany na cele pobytowe wielu osób, prawdopodobnie o charakterze wypoczynkowym. Po II WS obiekt został zaadaptowany na potrzeby prewentorium dla dzieci działającego do roku 2000 na terenie Kamieniczek (daw. Steinhauser) tj. dzisiejszej dzielnicy Bielawy a przed wojną stanowiącej oddzielną osadę o niekwestionowanych walorach widokowych i wypoczynkowych. Nieliczną zabudowę tych okolic Bielawy ( daw. Langenbielau) stanowiły reprezentacyjne gospody ( Steinhauser Hof, Wilhelms Hohe) oraz wille fabrykanckie i budynki funkcyjne leśniczego i nadleśniczego dóbr Hr. Sandretzkiego. W okresie funkcjonowania prewentorium w obiekcie mieścił się pawilon dla chłopców młodszych o nazwie "Zawisza Czarny". Wraz z upadłością prewentorium w roku 2000 budynki kompleksu zostały sprzedane prywatnym nabywcom lub zostały przeznaczone na mieszkania komunalne i od tego czasu podlegały postępującej dewastacji i degradacji. Pozbawione właściwego nadzoru i dbałości budynki popadły w ruinę a park z cennym drzewostanem ulegał postępującej degradacji. Od roku 2018 rozpoczął się proces ratowania tak cennego obiektu. Gruntowny i kompleksowy remont prowadzony z niezwykłą starannością i dbałością obejmujący wszystkie elementy budynku, zakończył się z powodzeniem w roku 2020 przywracając tej spektakularnej posiadłości należne jej miejsce wśród wyjątkowych zabytków regionu Dolnego Śląska.

Nota o Wilhelmie Mittelstaedt.

Budowniczy i właściciel do 1938 r.obiektu dzisiejszego Hotelu Villam, Wilhelm Mittelstaedt, był ściśle powiązany z jedną z najbardziej znaczących rodzin fabrykanckich w branży włókienniczej ówczesnej Europy tj. z rodziną Dierigów. Poprzez koligacje rodzinne matki Magdaleny Mittelstaedt z d. Dierig, Wilhelm Mittelstaedt stał się bezpośrednim udziałowcem firmy Christian Dierig działającej w Bielawie do II WS jak również członkiem zarządu tego koncernu. W okresie I WS był praktycznie jednoosobowym zarządcą firmy ze strony rodziny ponosząc dla jej rozwoju w tym czasie zasadnicze zasługi. Był jednym z pomysłodawców a potem bezpośrednio nadzorującym budowę fabryki wraz z całą infrastrukturą towarzyszącą w miejscowości Gellenau ( dzisiaj Jeleniów, dzielnica Kudowy Zdroju). Fabryka w skali podobnej do zakładów bielawskich, działała do II WS w strukturze koncernu Christian Dierig AG. Wilhelm Mittelstaedt zmarł w 1938 r.